رایانه‌ی شما فارغ از اینکه چه سیستم‌عاملی را اجرا می‌کند، دارای BIOS است. بایوس که در سیستم‌های به‌روز UEFI نیز نامیده می‌شود، به رایانه اطلاع می‌دهد که چه درایوهایی برای ذخیره‌سازی در اختیار دارد و از کدام‌یک از آن‌ها برای راه‌اندازی سیستم استفاده می‌کند. با ورود به بایوس می‌توانید اموری نظیر ترتیب بوت شدن سیستم را تغییر دهید، پسورد بوت تعیین کنید، پورت‌ها یا سایر بخش‌های سیستم را غیرفعال کنید و حتی پردازنده را اورکلاک کنید.

برای ورود به بایوس در یک رایانه‌ی شخصی چند روش وجود دارد.

روش اول: استفاده از کلید BIOS

وقتی یک رایانه را روشن می‌کنید، سیستم خیلی سریع وضعیت خود را بررسی می‌کند. اگر قبل از انجام این بررسی، میانبر مربوط به بایوس را بزنید یا اساسا قبل از روشن کردن آن را نگه دارید و سپس دکمه‌ی پاور را بزنید، وارد منوی بایوس خواهید شد؛ اما برخی رایانه‌ها، بررسی اولیه یا POST را به‌حدی سریع انجام می‌دهند که این روش در آن‌ها جواب نمی‌دهد؛ در این صورت می‌توانید از روش دوم استفاده کنید.

متأسفانه، برندهای مختلف رایانه، از کلیدهای بایوس مختلفی استفاده می‌کنند. به‌روزترین مادربوردها با کلید DEL وارد بایوس می‌شوند؛ اما لپ‌تا‌پ‌ها و رایانه‌های رومیزی تقریبا قاعده‌ی خاصی ندارند. به‌طور مثال، در دستگاه‌های ایسوس فشردن کلید F2 ممکن است شما را به منوی بایوس ببرد؛ اما برای رفتن به همین منو در رایانه‌های ایسر باید از کلید F10 استفاده کنید.

اگر از میانبر بایوس رایانه‌ی خود اطلاع ندارید، دقت کنید در اولین صفحه‌ای که بعد از روشن کردن سیستم ظاهر می‌شود، احتمالا اطلاعاتی در این خصوص وجود دارد. این کلید معمولا یکی از ۱۲ کلید DEL ،F، اینتر یا ESC است؛ اما معمول‌ترین کلیدها DEL و F2 هستند؛ با این حال ممکن است برای پیدا کردن کلید میانبر بایوس اختصاصی سیستم خود مجبور شوید چند بار سیستم را خاموش و روشن کنید.

کلیدهای بایوس به تفکیک سازنده

در زیر فهرستی از کلیدهای بایوس رایج بین برندهای مختلف را شاهد هستید. این کلیدها بسته به نو یا قدیمی بودن مدل دستگاه، ممکن است متفاوت باشند.

روش دوم: استفاده از منوی استارت پیشرفته‌ی ویندوز ۱۰

همان‌طور که گفته شد عملیات POST در برخی سیستم‌ها به‌حدی سریع صورت می‌گیرد که امکان استفاده از کلید میانبر را از کاربر سلب می‌کند. در چنین حالتی اگر از ویندوز ۱۰ استفاده می‌کنید، می‌توانید از Advanced startup کمک بگیرید.

۱. وارد تنظیمات شوید.

۲. روی Update & Security کلیک کنید.

۳. در فهرست سمت چپ Recovery را انتخاب کنید.

۴. زیر قسمت Advanced startup روی گزینه‌ی Restart کلیک کنید.

۵. رایانه‌ی شما راه‌اندازی مجدد خواهد شد.

۵. روی Troubleshoot کلیک کنید.

۶. روی Advanced options کلیک کنید.

۷. حال UEFI Firmware Settings را انتخاب کنید.

۸. برای تأیید روی Restart کلیک کنید.

روش سوم: استفاده از دستور لینوکس

اگر سیستم شما یکی از توزیع‌های به‌روز لینوکس مثل اوبونتو را اجرا می‌کند، می‌توانید با اجرای دستور زیر در command prompt وارد منوی بایوس شوید.

sudo systemctl reboot --firmware

اگر امکان بوت دستگاه یا استفاده از کلید بایوس وجود نداشته باشد

چنانچه رایانه‌ی شما به‌دلیل عدم توانایی در یافتن درایو قابل‌بوت، قادر به اجرای سیستم‌عامل نباشد، معمولا بوت را متوقف کرده و گزینه‌ی ورود به بایوس را در فهرستی تحت عنوان setup در اختیار شما می‌گذارد.

در مواقعی که POST سریع اتفاق می‌افتد و اجازه‌ی فشردن کلید بایوس را نمی‌دهد و از طرفی سیستم‌عامل یا بوتلودر دچار مشکل شده‌اند و سیستم موفق به بوت نمی‌شود؛ تنها راه، استفاده از دیسک بوت اضطراری است. هنگام بوت، امکان انتخاب اینکه سیستم از فلش مموری، DVD درایور یا هارد بوت شود، وجود دارد؛ بنابراین، می‌توانید از یک دی‌وی‌دی ویندوز ۱۰ یا فلش مموری برای بوت اضطراری سیستم استفاده کنید. در این حالت، پس از اجرای منوی نصب ویندوز، می‌توانید به‌جای نصب، روی Repair your computer کلیک کنید و سپس در قسمت Troubleshoot گزینه‌ی UEFI Firmware Settings را انتخاب کرده و روی Restart کلیک کنید.

در نهایت، اگر هیچ‌یک از روش‌های فوق عمل نکرد، می‌توانید خطایی را در سیستم ایجاد کنید که مانع از بوت دستگاه از طریق درایورهای خود شود. در این حالت، منوی بایوس پیش‌روی شما قرار خواهد گرفت.

بسیاری از کامپیوترهای رومیزی در صورتی که کیبورد به آن‌ها متصل نباشد، یا دستورات دریافتی از کیبورد بیش از حد باشند، پیغام خطا می‌دهند. بنابراین، ممکن است بتوانید با نگه داشتن تعداد زیادی از دکمه‌های کیبورد باعث بروز خطا و در نتیجه ظهور منوی ورود به بایوس شوید.

کلام آخر

از هر روشی که برای ورود به بایوس استفاده می‌کنید، دقت داشته باشید که در ایجاد تغییرات در گزینه‌های این منو با احتیاط و آگاهی عمل کنید؛ چرا که ممکن است ناخواسته اجزای کلیدی سیستم را از کار بیاندازید.